Zevende ronde nationale competitie 2007
Dordrecht - Dat was gisteren toch wel even schrikken. Speelden we zomaar de belangrijkste wedstrijd van het jaar en ik wist van niets. Allerlei spelers van het eerste hadden zomaar afgezegd, zodat we invallers moesten regelen. Niemand neemt ooit de moeite de voorzitter van te voren in te lichten. Ik ging uit van de veronderstelling, dat we met bijvoorbeeld een gelijkspel veilig zouden zijn voor degradatie. Het was een hele zit. Alexei Tsjizow ging een 'beetje' door tegen Ron Heusdens. Na vier uur stond er een anti-scouppe op het bord. Op lager niveau wordt nog wel eens geprobeerd de tegenstander te verschalken. Dat twee grootmeesters nog twee en half uur doorgaan is wat ongebruikelijk. Tsjizow kwam nog wel tot wat leuke en niet algemeen bekende valstrikken. Ron nam echter rustig de tijd, zodat de beslissing van Alexander Schwarzman de enige bleef.
Zoals jullie wellicht weten ben ik een paar weken terug gekozen in het FMJD-bestuur als Thesaurier. Ik heb het nu druk als een klein baasje met dingen, waarvan ik voorheen het bestaan niet eens vermoedde. Volgend jaar oktober gaan we met de hele damwereld naar Beijing. Er spelen voorts allerlei andere kwesties. Afgelopen weken kennis gemaakt met de andere Nederlandse bestuurders in FMJD, KNDB, NOC/NSF, denksportfederatie, etc. Ook had ik het genoegen onze voorgangers in het FMJD Pieter Hildering en Jaap Bus te ontmoeten en kennis te mogen nemen van veel ins en outs. Jaap Bus blijft voorlopig in het FMJD-bestuur zitten als voorzitter van de problemisten commissie. Wel heeft hij gevraagd om extra mankracht vanuit het FMJD-bestuur om deze tak van sport nieuw elan te geven.
De FMJD bestaat uit een heel diverse groep van federaties, confederaties en commissies. Er zijn twee permanente commissies t.w. de technische commissie en de CPI (problemisten). Naast het internationale spel op de 100 velden is de FMJD de paraplu voor andere diverse spelvormen. Zoals het Russische Braziliaanse spel op de 64 velden plus Checkers. Schwarzman en Anikyeyev zijn ook vooraanstaande leden van het Russische spel. We zijn gezamenlijk bezig het spel in de vaart der volkeren op te stoten. Algemeen acht men een IOC erkenning van levensbelang voor het voortbestaan van de sport. Naast de FMJD, die zich in principe bezig houdt met het organiseren van wereldkampioenschappen zijn er diverse continentale organisaties actief, die zich bezighouden met propaganda en wedstrijden in Azië, Afrika, Amerika en Europa.
De problemisten en de correspondentiedammers zijn twee takken van de sport, die hoewel relatief onbekend, formeel gezien eveneens onder de FMJD vallen. De correspondentiedammers staan sinds jaar en dag op enige afstand van de FMJD. Echter hun meester-, grootmeester- en wereldtitels worden door de FMJD erkend. Hetzelfde is het geval met de problemisten. Ook deze hebben wereldkampioenschappen, meesters en grootmeesters, die erkend worden door de FMJD. Het is een totaal andere tak van sport. Algemeen wordt geklaagd over gebrek aan belangstelling voor hun prachtig oeuvre in de rest van de damwereld. Ze zouden graag zien dat in de diverse nationale federaties een plaats werd ingeruimd voor een vertegenwoordiger uit hun kring. Ze zouden graag zien dat partijspelers eens wat meer belangstelling toonden voor hun gedachtegoed.
Jaap Bus toonde mij een aantal standen, bewust gekozen om aantrekkelijk te zijn voor mensen buiten de problemistenwereld. De bovenstaande stelling zou een gewone partijstand kunnen zijn. Wit staat wat zorgelijk om het zacht uit te drukken. Er dreigt van alles. Zwart heeft een verpletterende aanval. Wat is dus het alternatief voor opgeven ? Vrijwel iedereen ziet de eerste twee zetten, maar weet niet hoe verder te gaan. Gisteren uitgeprobeerd op Rob Clerc en Anton van Berkel. De derde zet moest voorgezegd worden. Ook was wat aanmoediging nodig om de eerste twee zetten ook inderdaad te spelen. Er zijn in de afwikkeling van de stand een groot aantal (niet scherpe) eindspelen mogelijk. In die zin is het natuurlijk geen 'echt' probleem. Die vereisen nu eenmaal een scherpe eindstand. Maar het geheel is toch wel bijzonder fraai...
Gisteren speelden we met een groot aantal invallers. Onder andere deden de grootmeesters Yuriy Anikyeyev en Ygal Koyfman mee. Vooral de laatste maakte bij vriend en vijand grote indruk. Enerzijds toonde hij zich een bijzonder beminnelijke persoonlijkheid. Anderzijds bleek hij, hoewel hij al jaren geen belangrijke wedstrijden speelt, een formidabele speler. In elke stand ziet hij binnen een enkele seconden wat de mogelijkheden zijn. Buitengewoon indrukwekkend. Het heeft wel enige gelijkenis met een computer. Anatoli had het ons diverse malen gezegd. Maar we luisteren over het algemeen wat selectief naar hem. Op het gebied de damsport blijkt Gantwarg evenwel vrijwel altijd gelijk te hebben. Ygal speelde tegen landskampioen Kees Thijssen. Een beetje wit om de neus ging deze al na relatief korte tijd akkoord met de aangeboden remise. De laatste twintig zetten werden door beiden á tempo gespeeld in verband met de veertig zetten regel.
Het soort standen, zoals links deed zich tal van malen voor tijdens de wedstrijd. De behandeling ervan was telkenmale ongewoon. Elke witspeler nam namelijk gewoon de terugruil 28-23 en 29-24x32. In wedstrijden, waar minder op het spel staat zou geen van hen een dergelijk ruil zelfs maar met een tang willen aanraken. Toch schept het voor zwart aanzienlijke problemen. Vrijwel in alle gevallen kwam zwart in een korte vleugel terecht. Dat is natuurlijk niet nodig, maar het alternatief t.w. naar veld 26 gaan is te passief om serieus overwogen te worden.
Wanneer zwart actief
verdergaat, dan dient hij wel buitengewoon alert te blijven. Kees Thijssen lette
even niet op en zat zomaar in een korte vleugel opsluiting. Na het verbreken
ervan had hij een stand, waarvan Anatoli ons op de masterclass het spelen niet
aanbeveelt. Hij bleef overeind, want natuurlijk weet hij er genoeg van om ook de stand van de aanvaller
te kunnen spelen. Maar hij moest uiterst voorzichtig manoeuvreren om niet kopje onder
te gaan.
Rechts de eerste
belangrijke beslissing voor zwart. De zet 7...13-18 was een vergissing.
De opstelling met 6-11 in plaats van 7-11 heeft tot gevolg, dat wit gewoon een
korte vleugel opsluiting kan innemen. Het handhaven daarvan is weliswaar niet
goed mogelijk. Maar het kost zwart wel de evenwichtigheid van zijn stelling.
Links een belangrijk
moment uit de partij. Zwart is uitgespeeld en moet een belangrijke beslissing
nemen. Na de ruil 18-22x22 is zijn stand niet bijzonder
evenwichtig. Ygal wees op de mogelijkheid 17...18-23 18.49-44 12-18. Dat lijkt
op een zelfmoordpoging. Maar waarschijnlijk valt het mee. Zelfs al
gaat het goed. Je maakt je als zwartspeler niet populair bij je teamgenoten met
een dergelijke zettenreeks in een belangrijke wedstrijd.
Rechts blijft wit druk uitoefenen op de vijandelijke aanvalsstand. Gantwarg betoogt regelmatig, dat voor de aanvaller de formatie 3,9,14 cruciaal is om na het bezetten van het centrum de tegenacties van wit onder controle te kunnen houden. Zwart ruilt in deze stand terug met 20...14-19x10. Dat is volgens Ygal vrijwel gedwongen. Er dreigt 33-29x29 en de zwarte lange vleugel komt in moeilijkheden. Na 20...14-19x20 heeft zwart weliswaar wat extra tempi, maar is de essentiële formatie 3,9,14 ontregeld en wordt zwart een speler met veel centrum zonder daar iets nuttigs mee te kunnen doen.
De ruil 32-27 en 42-37x29, die wit daarna neemt, is een remiseaanbod nodig in het belang van de wedstrijd. Onder alle andere omstandigheden was wit verder gegaan met 33-29x29 en had zijn tegenstander nog een moeilijke tijd gehad.
Vandaag ben ik overgegaan op een andere techniek. Reeds geruime tijd was ik ervan op de hoogte dat er allerlei tools op de markt zijn om partijen op een bevredigender manier te tonen. Het plaatsen van een dozijn diagrammen, waarvan het niet duidelijk is, waar ze bij horen, is onbevredigend. Klaas Bor heeft in Turbo Dambase een mogelijkheid ingebouwd om partijen plus analyse rechtstreeks naar een HTML-pagina te schijven. Dat heb ik gisteren gedaan met de partijen. Het resultaat kunnen jullie zien op de Partijen pagina.
Het scheelt een enorme hoeveelheid werk. Vooral voor de kleine annotaties en het naspelen is het ideaal. Je wijst met de muis een zet aan en bij toverslag staat de stand op het naastgelegen bord. Ik had de techniek gezien bij het wereldkampioenschap. Ik wist niet hoe het werkte. Het zit al een eeuwigheid in Turbo Dambase. Enkele wizz-kids hadden het reeds ontdekt. Zelf ben ik erg handig met het gebruiken van tools, maar ik ben geen wizz-kid. De hele procedure staat in de help van Turbo Dambase (Rondleiding/partijen exporteren/javascript). Het is even puzzelen om het aan het werk te krijgen. Maar erg moeilijk is het allemaal niet. In het kort even de procedure:
Mijn eigen partij heb ik bij wijze van test eens becommentarieerd met behulp van Turbo dambase. Zie de Partijen pagina.
Dit is een stand naar een idee van Alexei Tsjizow. Ron Heusdens heeft recentelijk ons op het bestaan ervan gewezen. Niet iedereen toonde zich even goed op de hoogte. Beide spelers Hein Meijer en Michiel Kloosterziel hadden niet helemaal goed opgelet bij de uitleg ervan. Het is de witte bedoeling de zwarte korte vleugel te elimineren.
Zeker na het gespeelde 7...15-20 is er eigenlijk weinig tegen te doen. Wit gaat met man en macht af op het zwarte steunpunt 24 en loopt dit van het bord af. Zwart verliest geen schijf, maar zonder lange vleugel en met heel veel korte vleugel doe je eigenlijk nauwelijks meer mee. Een bescheiden opstelling met 14-19 en 10-14 gevolgd door activiteiten met de korte vleugel over veld 27 verdient de voorkeur.
In de partij zet wit
evenwel niet echt door met zijn aanval. Misschien kent hij het schema niet. De
reactie (7...15-20?) 8.35-30 is het niet helemaal. Een meer gebruikelijke
zettenreeks is 8.39-34 10-15 9.44-39 13-19 10.38-33 20-24 11.42-38 gevolgd door
de stormloop tegen schijf 24.
Grootmeesters spelen tegen elkaar heel anders, dan ze normaliter doen. Er waren zaterdag maar 'diverse' mensen, die geen grootmeester waren. Het toelaten van slechte ruilen is een fenomeen, dat je telkens ziet. De openingsbehandeling uit de partij Anikyeyev - van der Akker is een typisch voorbeeld. Eerst de ruil, die we eerder zagen bij Koyfman - Thijssen, een tweede ruil en het toelaten van meer ruilen kenmerken de opening. In de diagramstand wordt zonder blikken of blozen de zet 12...13-19 gespeeld en de partij gaat verder.
In diagram 3 gaat
zwart naar de rand met 27-31x31. Een opmerkelijke beslissing. Als ik het zou
doen, dan valt het halve grootmeesterkorps over mij heen. Als normaal mens zou
je denken, dat het handhaven van de aanval goed mogelijk zou moeten zijn.
Misschien is direct 19-24x24 wat scherp. De voorbereidende zet 1-7 lijkt in
aanmerking te komen.
Misschien was zwart bang voor het nuchtere 38-32x33 en het bord gaat leeg. In de partij ontstaat een randschijvenspel, dat in principe goed zou moeten zijn voor wit. Echter het materiaal is dusdanig gedund, dat niet al teveel verwacht mag worden.
Het aanvankelijk enthousiasme voor het zwarte systeem, waarbij een klassieke formatie wordt gecombineerd met een randschijf op 36 is alweer lange tijd vervlogen. In diagram 4 heeft wit de kansrijke voortzettingen voor het uitkiezen. Als hij erin slaagt de klassieke formatie op te ruimen, dan wordt schijf 36 gewoon een zwakke randschijf.
In de partij wordt de ruil 31.33-29 genomen. Het zou niet de eerste zet zijn,
die in mijn hoofd opkomt. Zwart dreigt een beetje met 23-28. Na bijvoorbeeld
31.42-37 zou dat best een probleem kunnen zijn, hoewel schijf 28 toch wel wat
eenzaam wordt, daar midden in het witte centrum. Een ander probleem zou de ruil
(42-37) 23-29 kunnen zijn. Een idee is de ruil 31.34-29 gevolgd door de
opmars 45-40-34. Het stuk op 24 is dan niet te handhaven voor zwart. Maar het
centrum (veld 23) blijft wel onder controle, zodat het niet al te erg wordt.
Tenslotte is de ruil 32-28x27 een idee om de acties tegen de zwarte lange
vleugel in een iets langzamer tempo gestalte te geven.
In diagram 5 uit de
partij Rob Clerc - Johan Wiering werd zwart na 24...8-13 verrast door de
manoeuvre 25.37-31 26x37 26.42x31 13-18 (of?) 27.31-27 21x32 28.38x27. Het is
niet eenvoudig een betere zet te vinden voor zwart. Kennelijk wilde hij
voorkomen, dat wit verder gaat met 38-32 en een klassieke opbouw. De zwarte
lange vleugel is dan overladen en geblokkeerd.
Na de manoeuvre is
de zwarte korte vleugel met tempowinst geëlimineerd en de andere vleugel nog
steeds geblokkeerd. Zwart besloot na de partijmanoeuvre de blokkade aan de lange
vleugel aan te pakken met 28...18-23. Volgens Rob was geduldig verder gaan met
28...12-17 etc. beter geweest.
Na de partij is aandacht besteed aan de mogelijkheid 32.39-34. Dat dreigt met 34-29 gunstig te hergroeperen. Na het aangewezen 32...2-7 33.48-42 4-9 34.33-29 24x33 35.38x18 12x23 36.44-39 10-14 37. 30-24 19x30 38.35x24 9-13 39.24-20 is de situatie onduidelijk. Rob achtte zijn kansen achteraf gezien beter in deze variant, dan in de partij. Inderdaad staat schijf 23 niet echt erg comfortabel.
Anton van Berkel
heeft grote ervaring met de witte opstelling uit de partij Tsjizow - Heusdens.
Hij sprak zijn verbazing uit over de gespeelde zet 12...20-24. Iedereen speelt
tegen hem 12...19-23 en wit bereikt geen pepernoot. De enige speelbare zet na
12...19-23 lijkt de ruil 13.30-24 19x30 14.35x24. Dat is geen vetpot. In de
partij werd de korte vleugel opsluiting met tempowinst verbroken en hebben we
zes en een half uur op het resultaat moeten wachten.
Rechts het eindspel vlak na de vijftigste zet. Zwart heeft twee zetten, die redelijkerwijs tot remise leiden t.w. 9-13 en 9-14. Na 57...9-13 58.7-1 46-19 59.24-20 46-37 mag wit niet verder met 60.22-17, vanwege de wending 4-10 en 37-31 =. Ook mag hij niet met de dam op de velden 12 of 34 gaan staan, vanwege dezelfde wending (4-10 en 37-26/37-48). De beste zet lijkt 60.1-40 en het wordt nog best ingewikkeld. De gespeelde zet daarentegen leidt tot de zogenaamde anti-scouppe. Normaliter wordt deze op dit niveau direct remise gegeven.
Dit is de
anti-scouppe in zijn meest elementaire vorm. Hij kan namelijk ook voorkomen met
schijf 15 op de velden 20 of 24. Zwart heeft drie velden op de lange lijn, waar
hij veilig is voor het offeren van een witte dam op veld 20, t.w. 5, 46 en 37.
Als de witte dam op 13 naar 27 gaat, is zwart alleen veilig op veld 37. Het is
dus de kunst pas naar 37 te gaan, als wit 13-27 speelt op straffe van verlies.
De situatie is wat interessanter met schijf nog op 20. Op dat moment is zwart na het voltooien van de vangstelling alleen veilig op veld 46. Want na het laatste tempo 20-15 moet hij weer naar het enige veilige veld 37 kunnen.
Het opspelen van schijf 47 zoals in de echt scouppe is een truc, waarover een wanhopige witspeler nog beschikt. Als zwart in het diagram de zet 79...36-41? speelt, verliest hij door de dubbele vangstelling 80.16-2 41-47 81.38-32 46x8 82.2x24. Opgemerkt werd dat er nog een tweede truc is. In de stand met witte dammen op 3 en 49 mag zwart niet op veld 46 staan. In dat geval wint wit met de opmars 47-42-38 met vangstelling. Zwart kan daar niets tegen beginnen, omdat zowel 46-41-47 als 46-23-29 niet helpen, vanwege eenvoudige finesses. Zoals jullie wel begrijpen, heeft het doorspelen van de anti-scouppe tegen enige van de aanwezigen de komende tien jaar na twee en half uur bijles geen enkele zin meer.
Dit was de stand
tussen de beide 'vrienden' Gantwarg en Sjtsjogoljew na 34 zetten. Wit dreigt
zich te bevrijden met de uitval 28-23. Na 34...8-12 valt op het eerst gezicht
35.43-39 te overwegen. Na 35...20-24? 36.27-22 en 39-33 breekt wit door. Echter
op 35...18-23 36.39-33 12-18 weet ik eerlijk gezegd niet hoe wit verder moet
gaan.
De uitval
34...8-12 35.28-23 is niet bijzonder gevaarlijk voor zwart, omdat hij door de
witte lange vleugel heen kan lopen. Bijgevolg is het gespeelde 34...19-24x24
geen erg beste zet. Kennelijk heeft zwart de reactie 36.28-22! overzien en de
zwarte dam via 24-30 wordt afgenomen met 40-34x34 X.
Anatoli had zich wat meer van het eindspel voorgesteld. Echter Sjtsjogoljew is een specialist. In het diagram rechts kan wit niet 49-44 of 49-35 spelen, vanwege de plakker 23-29x40=. Het partijverloop 51.27-22 was gebaseerd op de wending 51...23-29 52.34x23 24-30 53.22-18 30-35 54.49-44 33-38 55.44-33 38x29 56.23x34. Pas toen het te laat was ontdekte Anatoli, dat de tussenzet 56...16-21 57.36-31 gevolgd door 9-14-20-24-29, 21-27 en 35-40 remise is. Met de nieuwe Delftse telling was het nog 9-1 geweest. Na de partij is aandacht besteed aan de zet 51.36-31 9-13 52.27-22 23-29 53.34x23 24-30 54.23-18 30-35 55.18x9 33-39 56.49-32. Dat wint zo te zien ook niet.
Marino Barkel
staat bekend om zijn snelle spel. Aan het einde van de partij had hij slechts
anderhalf uur gebruikt. Zijn teamgenoten zullen daar niet echt blij mee geweest
zijn. Vooral omdat de stand in de acht om acht bij de beste voortzetting nog
gewoon remise was.
Dit is de
stelling na 24 zetten. Wit heeft zojuist het a-positionele 24.39-34 gespeeld
bedoeld om de partij geforceerd remise te maken. Na (24...10-15) 25.33-29? 12-18
26.30-25 19-24 was Leiden in last. Het geplande 27.34-30 is verhinderd door de
damzet 14-19x47 na het slaan. Er werd afgewikkeld naar het diagram rechts.
Zwart gebruikte vrijwel al zijn tijd om het beste plan uit te rekenen. Voor de hand ligt 34...20-24. Dat achtte Alexander minder kansrijk. Het probleem zit hem in 35.34-30 11-17 36.22x11 6x17 37.43-38 13-18 38.38-32 en hij zag geen winst. In meerdere variant neemt wit na de zetten 40-34 en 42-38 afwikkeling ingeleid met 34-29 (24x31) en schijf 36 slaat naar 18 of 24. Echter na het gespeelde 34...11-17 35.22x11 6x17 36.43-38 17-21 is 37.34-29 pas de beslissende fout. Via 37.38-32 13-18 38.42-38 18-22 39.34-29 en eventueel 35-30 houdt wit stand.
Dit is een
stelling uit de lijfopening van Schwarzman. Alleen heeft Jean-Marc Ndjofang
tegen Sven Winkel de verkeerde steunschijf opgespeeld. Voor het plan van
Schwarzman dient schijf 2 op 7 en 6 op 1 te staan. Daardoor is een goede
Roozenburg aanval volgens Anatoli Gantwarg nauwelijks meer te mogelijk. Hij had
het er vandaag over tijdens de masterclass. Zelf begreep ik het ook niet
helemaal. Dus met de anderen aanwezigen zal het niet veel beter gesteld zijn.
Het plan met
11...16-21 van zwart is alvast veel te scherp. In de diagramstand speelde wit
echter 13.38-32 in plaats van het aangewezen 13.37-32. Na 13.38-32 heeft wit
geen verweer tegen de manoeuvre 19-23x23, 2-7, 21-27 en 22-28x16x23. Op 13.37-32
is de ruil 19-23x23 vanzelfsprekend onmogelijk.
Na 13...11-16 kan wit verder met 14.42-37 2-7 15.37-31 7-11 16.47-42 20-24 17.29x20 15x24 18.34-30 21-27 19.32x21 16x27 20.30-25 (diagram). Zwart zal vroeg of laat de stelling moeten openen via 18-23 en mist dan de belangrijke schakel op veld 7. Vereist om het centrum onder controle te houden. Sven sputterde gisteren nog een beetje tegen met de opmerking, dat wit na 13...20-24 14.29x20 15x24 niet verder kan met 15.42-37, vanwege 15...21-27! en 24-29 met schijfwinst. Echter wit kan via 15.47-41-37 tot precies dezelfde variant komen als boven.
Anton
van Berkel was de derde speler, die met zwart zaterdag de dubbele ruil 23-28 en
29-24 om de oren kreeg nu van Pim Meurs. In tegenstelling tot de andere heren is
hij dat gewend en zorgde hij ervoor de korte vleugel opsluiting actief te
bestrijden.
Echter in de diagramstand links kon hij het niet over zijn hart verkrijgen om de geplande ruil 22-27 te nemen. Hij meende een meer geciviliseerde methode gewonden te hebben om zich te bevrijden. Een kleine vergissing met vier uur op de pijnbank als gevolg.
In de stand rechts is de korte vleugel opsluiting een feit. Aangezien hem het spelen van een korte vleugel opsluiting ten strengste verboden was door de teamleiding, besloot hij tot de uitval 16...23-28. Dat was mogelijkerwijs nog erger. Hij overleefde het avontuur echter.
Vorige week zondag ben ik nog wezen kijken bij het wereldkampioenschap computerdammen. Het werd gehouden in Culemborg. Hieronder een impressie van de verschillende programmeurs, die veelal met afgrijzen zitten toe te kijken hoe hun computer de ene vreselijke zet na de andere produceert. Een programma mag alleen maar meedoen als de programmeur erbij zit. Dat heeft tot het gevolg, dat bijvoorbeeld Truus en Flits niet aanwezig waren. Nog steeds kunnen beide programma's het aardig volhouden tegen de concurrentie.
Jaap Bus is al sinds jaar en dag hoofdarbiter bij dit evenement. In een pauze heb ik uitvoerig met hem gesproken. Hij liet mij de diagramstand boven aan de pagina zien. Nog niemand van mijn lezers heeft hem tot nog toe weten op te lossen. Iets simpeler is de bovenstaande opgave. Opgemerkt wordt, dat de stand na 31-27 29-34! remise is. De rest is aan jullie. Aangezien Jaap zo gemeen was om mij de oplossing niet te geven, heb ik de stand aan Truus voorgelegd. Zijn bewering, dat computers ook de edele kunst van de problematiek zwaar in zijn bestaan bedreigt, werd gelogenstraft. Ze vond namelijk de oplossing niet. Rob Clerc had er een paar seconde voor nodig.
